Thursday, September 20, 2007

Who is the big loser?

Ажлын төлөө зүтгэж яваа хүн их бага хэмжээгээр алдаа гаргадаг. Харин хүний алдаан дээр дөрөөлж өөрсдийгөө өөд нь өргөөд байгаа хүмүүсийг ойлгохгүй юм. Ялангуяа ардчилал, зах зээл альхэдийнээ хөгжөөд оргилдоо тулсан энэ тэр гээд магтагдаад байдаг Америкт хүртэл ийм шударга бус юм нилээн л байх юм. Эсвэл би өөрийгөө хэт шударга гэж үнэлээд бусдыг өөрийн хэмжээнд хүртэл харьцуулаад ингэж дүгнээд байна уу гэсэн үгүй юм аа. Би ч бас зарим үед халтуурддаг л даа, гэхдээ л зарим хүмүүсийг харахаар "Арай л ... байгаа шүү" гэж хэлмээр байдаг юм.

За тэгээд нэг бяцхан түүх өгүүлье.

Манай сургуульд Ерөнхий захиралын маань хүү, oхин хоёр явдаг юм. Багш нар тэр хүүхдүүдэд юм хэлнэ гэж бараг үгүй, нэг үгээр хэлбэл ёстой нэг дураар нь дургиулна даа. Бага охин бол харьцангуй хүмүүжил сайтай, магадгүй том хүүгийнхээ замаар оруулахгүйн тулд эцэг эх нь хүмүүжил тал дээр нь нилээн анхаарсан болов уу. Том хүү бол намайг хэн хэлж, нохойг хэн саахав гэдэг шиг авирлаж гарна. Хэрэв хэн нэг багш дургүйг нь хүргэвэл ээждээ хэлээд ажлаас нь хусуулчихна даа гэсэн байртай. Тэгсэн өнөөдөр тэр жаалхүүгээс болж захиргааны өрөөнд дуудагддаг юм байна.

Хэд хоногийн өмнө болсон явдал. Хичээл өглөө бүр 8.30-д эхэлдэг ч сургууль 7.00 цагт онгойж хүүхдүүдээ авч эхэлнэ. Толгой дахь алчуураасаа салдаггүй лалын шашинтан Бангла багштай 2-уулаа ажилладаг юм. Тэр өдөр өглөө эрт цөөн хүүхэдтэй байсан ч нөгөө захиралын жаал бол эндхийн эзэн гэсэн шиг харин ч дураараа орилж хашгирч байнаа. Би ч эхэндээ жаахан хараад л, намуухан байхыг үе үе сануулаад л байлаа. Тэрүүхэн буланд өөр нэг хүү ангийн охинтойгоо яриад л зураг зураад сууж байсан. Тэгсэн нөгөө жаал чинь тийш гүйж очоод нөгөө хүүгийн зурж байсан зургийг аваад дээр нь "I am a big loser" (хөрвүүлбээс "Би том ялагдагч" буюу арчаагүй дорой амьтан гэсэн үг) гээд биччихжээ.

Би ч яав юу болов гээл асуусан мань хүн огт тоосон шинжгүй, харин ч бүр өөдөөс хэг ёгхийхнээ. Тэгэхээр нь би бусад хүүхдүүдэд авдаг арга хэмжээгээ авч түүнд "Time-out" (түр завсарлага) өгөв. Тэрний уурлаж бухимдаж байгааг хэлээд юүхэв. Түүнийхээр байдаг л нэг ердийн зүйл дээр нь багшаас анхааруулга авсан болохоор нилээд гайхсан байдалтай. Гэх мэт бусад болж бүтэхгүй зүйл дээр нь сануулга өгөхөөр нүдээ эргэлдүүлж, гайхсан дүр үзүүлэх, өөдөөс тайлбар тавих, ном дэвтрээ газар чулуудах зэргээр дургүйцлээ илэрхийлнэ. Нэгэнт л багшийн үүрэг бол арьс өнгө, шашин шүтлэг, гарал үүсэл, нийгмийн анги давхарга үл хамааран бүгдэд адил тэгш үйлчлэх учир тэр хүүхдийн тусын тулд л үүнийг хийж буй хэрэг. Хэрэв өнөө маргаашийн хоолны мөнгөө бодвол тэр хүүхдийн тэгж авирлахыг тэсээд сууна л даа. Эх нь булингартай бол адаг нь булингартай гэгчээр заавал багш ч гэлтгүй, эцэг эхчүүд, томчууд өөрсдөө зөв сэтгэлгээтэй, зөвч шударга байж гэмээ нь хүүхдүүд зөв хүмүүжилтэй болж төлөвшинө.

За тэгээд түүхээ үргэлжлүүлье. Би энэ хүүхдийн ангид ордоггүй учраас ер нь суурь хүмүүжил нь ямаршуу вэ, ангидаа найз нөхөдтэйгөө, багш нартай яаж харьцдаг, багшийн шаардлага хэр хүлээж авдаг этэр гээл жаахан тандалт хийх маягаар ангийн багштай нь цай уух зуураа хальт ярилцав. Тэр зуураа өнөө болсон явдлыг багшийнх нь чихэнд дуулгаж орхив. Багш нар л болсон хойно цайны цагаар ч ер нь сав л хийвэл болдог хүүхдүүдээс илүү болдоггүйчүүдийн тухай ярилцаад авдаг. Тэгсэн нөгөө багш чинь тэр хүүхдийн ээжтэй буюу Ерөнхий захиралтай уулзаад өнөө болсон явдлыг хэлээд мэдээж өөрийнхөө сэтгэл дотор нуугдаж явсан бодлоо нэмэр хачир хийгээд баахан юм айлдсан юм байх. Тэгсэн өнөөдөр оффис менежер дуудаж байнаа, өрөөнд нөгөө багш бас сууж байна. За тэгээд гомдол гаргагч нь би болж, мэдээлэл дамжуулсан этгээдээр нөгөө багш тодроод маниас бараг мэдүүлэг шахуу юм авч байнаа. Тэгээд намайг нэгэн зүйл ангиар буруутгах нь ээ. Яасан гэхээр, сургуулийн дотоод журмын дагуу, байгууллагын бүтэц зохион байгуулалтын дагуу хэрэв би хэн нэгний талаар санал гомдол байвал хамгийн түрүүнд оффис менежерт хандаж, менежер нь захиралд хандаж тэндээс өгсөн удирдамж зааврын дагуу ажиллах ёстой. Гэтэл тэр хүүхдийн тухай яриа менежерээр дамжилгүйгээр шууд хүүхдийн эх болох захиралын чихэнд хүрснээрээ асуудлыг ээдрээтэй болгож байгаа юм. Энэ цагаануудын сүртэй гэж дүрэм журам энэ тэр гээд.

Тэгээд ярианы эцэст би "Би тэр хүүхдийг ямар ааш араншинтай болохыг илүү сайн таньж, цаашид юун дээр нь анхаарч ажиллах вэ гэдгийг мэдэх гэсэндээ л ангийн багшид нь хандсан" гэдгээ хэлсэн. Нөгөө багш ч захиралтай эцэг эхийн хувьд уулзаж ярилцсан гэдгээ хэллээ. Тэгж нэг юм бие биенээ ойлголцсон байх гэж найдаж байна. Харин тэндээс гараад нөгөө багш бөөн л уучлал гуйж бариад л. Зүгээр нэг айлын эрх хүүхдээс болж багш нар бие биенийхээ өмнө буруутан болоод яахав л гэж би хэллээ.

Харин тэр менежер энүүхний төлөө маниудыг өрөөндөө дуудаж хэсэг саатсан. Ер нь тэгээд энэ харилцаан дунд хэн нь "Том ялагдал" хүлээж суугаа юм бол доо гэж. Би юу, ангийн багш уу, менежер үү, хичээнгүйлэн зурсан зурган дээрээ сараачуулсан хүүхэд үү, захиралын хүүхэд үү, эсвэл захирал маань өөрөө юу?

3 comments:

M. Tuul said...

Uuniig unshaad tsetserlegt baisan baga nas maani sanagdaad yavchlaa. Haa saigui l erh darh, zulguichlal baij l baih yum daa. manai bagshiin ohin bidniig baga baihad eroosoo untdaggui, mon olj iddeg har chavga dandaa iddeg baij bilee. Bi bolood busad huuhduud maani yamar ih ataarhdag baisan gej bodno. yamar erh medeltei baisan gej sananaa. Teren shig terhuud busad huuhduu bas yanar nege baidlaar ataarhdag yamar negen baidlaar zarim zuil deer shudarga bish yavdal garch baigaag ajigladag l baihdaa. Yamarch niigem adilhan yum daa socialist, capitalist yalgaagui l yum daa. Er ni iimerhuu zan avir gargah ni Human Nature yumuu daa. Soninholtoi bogoo boduushtai story baina. Oor sonin zuil bicheerei. Bi dahin dahin orj irj bainaa.

M. Tuul said...

Uuniig unshaad tsetserlegt baisan baga nas maani sanagdaad yavchlaa. Haa saigui l erh darh, zulguichlal baij l baih yum daa. Manai angid bagshiin ohin baij bilee. Tereer bidniig baga baihad eroosoo untdaggui, mon olj idehed hetsuu 2-3 shirheg har chavgiig dandaa bogood olnoor ni iddeg baij bilee. Hervee bagshiin ohintoi naizlaval untana gedeg tom yalnaas multardag aztai odor baidag bilee. Bidniig bagshid zagnuulan nudee anin baij baihad mani ohin ter odriin naiztaigaa gadaa toglood har chavgaa ideed baij baidag bilee. Bi bolood busad huuhduud maani yamar ih ataarhdag baisan gej bodno. Yamar ih erh medeltei baisan gej sananaa. Teren shig ter huud busad huuhduud bas yamar neg baidlaar ataarhdag. Mon yamar negen baidlaar zarim zuil deer shudarga bish yavdal garch baigaag ajigladag l baihdaa. Yamarch niigem adilhan yum daa. Socialist, capitalist yalgaagui l yum. Er ni iimerhuu zan avir gargah ni Human Nature yumuu daa. Soninholtoi bogood boduushtai story baina. Oor sonin zuil bicheerei. Bi dahin dahin orj irj bainaa.

Anonymous said...

hn, teg ni ter sharuud chini.

huuhed bol haan eter gecheed tolgoi deeree gargatsan eter,, etstsiin etsest huuhdiin buruu gej yu bhav, tomchuudiiin hiij bgaa ajil shd... humuujuulj chadkuie, bas teed huuhdiin erhiig hamgaaljeen geed olon doloon yum gargatsan, end bol huuhdee olon niitin gazar zoduulj shuud tsagdaad barigdad taligaask, gertee gantsaarang orhij yvsan etseg eh hund gemt heregten shig uzegdene...
huuhed bas zalitai amitan. iim bolomjiig zugeer ongoroohgui shd... ashiglaad avalgui yaahuu...

tsagaanuud bol tsagaanuud

bid nar bol byd

bydnii humuujil iluu deer yum shig sanagddiii..hatuudaa ch zugeer.
tiimdee ch huuhed setgeliin hattai , tevcheertei yumnii uchriig oldog bolj humuujdeg. harin suuliin uyed tom Co.-iin baychuudiiin huuhduud gsn naad zahiin zovlon medkuu , jijkeen yumand sogdchih gsn yumnuud olnoor bii boljiigoo surag ajigtai gej gee...l ....
lag yrij ehelkuu yu xixixi


tatah